Valide Sultan Camii olarakta bilinen Yeni Camii, Osmanlı Dönemin’den kalan İstanbul ‘daki önemli ve görkemli camilerden biridir. Eminönü’nde bulunan cami yapıldığı ilk zamanlarda deniz kenarında olmasına rağmen, zamanla önündeki denizin doldurulması sonucu denizden biraz uzaklaşmıştır. Osmanlı döneminde yaptırılan büyük camilerin son örneği olmakla birlikte yapımı en uzun sürede tamamlanan camidir. Yapımının tamamlanması çeşitli sebeplerden dolayı 66 yıl sürmüştür.
Valide Sultan Camii
Sultan 3. Mehmet’in annesi Safiye Sultan’ın emriyle 1597 yılında caminin yapımına başlanmıştır. Caminin ilk mimarı, Mimar Sinan ‘ın da talebesi olan Davud Ağa’ dır. 1598 yılında İstanbul ‘da baş gösteren veba salgını nedeniyle mimar Davud Ağa’ nın vefat etmesi üzerine, mimar Dalgıç Mehmet Çavuş görevi devralmıştır. Bir süre mimar Dalgıç Mehmet Çavuş eşliğinde caminin yapımına devam ediliyor fakat 1603 yılında Sultan 3.Mehmet ve ardından Safiye Sultan ‘ın vefatı üzerine caminin yapımı yarım kalıyor. 4.Murad 1637 yılında caminin inşasını devam ettirmek istese de inşaatın yüksek maliyetleri nedeniyle bu düşüncesinden vazgeçmiştir.
1660 yılında İstanbul’ da meydana gelen büyük yangın sonrasında, halkın ihtiyaçlarını görmek ve halka yardım etmek için yangının yaşandığı yerleri ziyaret eden Sultan 4.Mehmet ve annesi Turhan Sultan, Yeni Camii’nin yarım kalan ve kısmen harap olmuş olan inşasını görerek üzülürler. Bunun üzerine o sıralarda zaten bir cami yaptırmak isteyen Turhan Sultan, yapıyı kurtarmak için 1660 yılında caminin inşasını tekrar başlatır. Caminin bu dönemdeki inşasının mimarı, Mustafa Ağa’dır. Turhan Sultan ‘ın özverili uğraşları ve caminin yapımı için yapılan bağışlar sonucunda Yeni Camii’ nin inşası 1663 tamamlanarak büyük bir görkemle ibadete açılır.
Cami’ye ek olarak külliyenin bünyesinde Valide Sultan türbesi, Hünkar Kasrı, sebil, çeşmeler, sıbyan mektebi ve Mısır Çarşısı inşa edilmiş ve sonradan bir kütüphane de külliye yapısına eklenmiştir.
Camii ‘nin içi fazla süslü olmamakla birlikte, minberi oldukça güzel eşsiz bir parçadır. Camii’ nin içinde en az Sultanahmet Camii’nde bulunan çiniler kadar çini bulunmaktadır. Camii’nin kubbe planı Şehzade Camii ve Sultanahmet Camii ‘sinin kubbe planını tekrarlar fakat kubbenin piramiti andıran şekilde yükselmesi kendine has ve güzel bir özelliktir.