Bozdoğan Su Kemeri, Romalılar tarafından yapılan İstanbul’un önemli tarihi eserlerinden biridir. Roma İmparatoru Valens tarafından 4.yüzyıl sonlarına doğru tamamlanmış ve bu yüzden Valens Su Kemeri adını almıştır. Dünyada da orijinal adı olan Valens Su Kemeri olarak anılmaktadır. Farklı dönemlerde birçok İmparator ve Padişah tarafından restore ettirilmiştir. Yapıldığı ve ilerleyen dönemlerde şehrin su ihtiyacını karşılayan önemli su kemerlerinden biridir. Fatih’te bugün İstanbul Üniversitesi’nin bulunduğu tepe ile Fatih Camii ‘nin bulunduğu tepe arasında uzanmaktadır. Bozdoğan Su Kemeri’ nin günümüze ulaşan bölümü orijinal uzunluğundan 50 metre daha kısa olarak 921 metredir.
Bozdoğan Su Kemeri
Bizans döneminde şehrin rezerv sisteminin inşası İmparator Hadrianus döneminde başlamıştır. 1. Konstantin döneminde şehrin yeniden yapılanması ve artan nüfusun su ihtiyacını karşılamak için su rezerv sisteminin genişletilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bu ihtiyacı karşılamak için Bozdoğan Su Kemeri’nin yapımı da 1.Konstantin döneminde başlatılmış, tahminen 378 yılında Kayser Valens tarafından tamamlanmış ve Valens Su Kemeri adını almıştır. Rivayetlere göre Procopius isyanı sırasında çöken Kalkedon duvarının taşları kullanılarak yapılmış. Yunan Mitolojisi’nde su perisi olarak geçen Nemflere ithafen törenle hizmete açılmıştır.
Su Kemeri, suyunu Kağıthane ve Marmara Denizi arasında olan tepelerin yamaçlarından alan ve Trakya’nın tepelik bölgelerinden başkente kadar giderek, şehrin su ihtiyacını karşılayan geniş su kemeri ve kanallar sisteminin en son noktasında yer almaktadır. Toplam uzunluğu 250 kilometreyi bulan bu su rezerv sistemi antik dönemde yapılan benzer sistemlerin en büyüğü olma özelliğini taşımaktadır. Şehre gelen su, toplam kapasitesi 1 milyon metreküpten daha fazla olan birkaç tane açık sarnıç ve Yerebatan Sarnıcı gibi birçok yeraltı sarnıcında depolanmaktaydı. Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra, Eski Saray ve daha sonra Topkapı Sarayı’na su temin etmek için su rezerv sisteminin tamamı onarılmış ve hatta yeni bir hat eklenmiştir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Şehzade Camii’ nin yanında bulunan 47-51 arasındaki su kemerleri Gotik tarzında yeniden redyore edilmiş ve Belgrad Ormanlar’ından gelen su, Mimar Sinan tarafından su kemerine bağlatılarak kullanılmaya devam edilmiştir.